Nowa Ruda: dawną Kopalnię znów można zwiedzać

Historia Podziemnej Trasy Turystycznej w Nowej Rudzie

Podziemna Trasa Turystyczna "Kopalnia Węgla" w Nowej Rudzie powstała już w 1996 roku. Wtedy jako Muzeum Górnictwa. Jeszcze gdy w Nowej Rudzie działała kopalnia narodziła się idea zachowania jej części w formie muzeum. Miało ono przypominać o noworudzkim dziedzictwie, przekazywać je kolejnym pokoleniom, które już nie zetknęły się z kopalnią i być ważnym punktem na kulturalnej mapie Nowej Rudy i Kotliny Kłodzkiej. Wcześniej w tym miejscu znajdowała się kopalnia. Pierwsze wzmianki o wydobyciu węgla pochodzą już z 1434 roku.

Górnictwo nabrało rozpędu w XVIII wieku, wraz z powstaniem kopalni Ruben (1741 rok), poprzedniczki kopalni Piast oraz początkami rewolucji przemysłowej. Choć kopalnie węgla kamiennego posiadają wiele wspólnych punktów w swoim rozwoju i historii, kopalnia Ruben, a potem KWK Nowa Ruda, posiadały kilka unikatowych cech, które wyróżniały je na tle innych. W 1877 roku odkryto w Nowej Rudzie złoża łupku ogniotrwałego. Po II wojnie światowej było to jedyne miejsce w Polsce, gdzie łupek wydobywano, poddawano procesom oczyszczania i prażenia. Powstała dzięki temu unikatowa infrastruktura przemysłowa, w tym słynne noworudzkie piece prażalnicze. Inną rzeczą wyróżniającą nasze kopalnie były wyrzuty gazów i skał, a zwłaszcza dwutlenku węgla. To nietypowe niebezpieczeństwo sprawiało, że kopalnia w Nowej Rudzie była jedną z bardziej niebezpiecznych kopalń w Europie. W latach 1908-1945 zanotowano aż 596 wyrzutów o łącznej masie skał po wyrzutowych ponad stu tysięcy ton.

Katastrofa górnicza w Nowej Rudzie

Największa katastrofa górnicza miała miejsce 10 maja 1941 r. Zginęło 187 ludzi. Na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku podjęto decyzję o zamknięciu kopalni ze względów ekonomicznych. W 1995 roku z KWK Nowa Ruda wyjechali na powierzchnię ostatni górnicy.

Kopalnia podzielona

Zwiedzanie kopalni dzieli się na dwie części – muzealną i podziemną. Na każdej z czterech sal wystawowych turyści zapoznają się z inną tematyką dotyczącą kopalni. Pierwsza sala dotyczy samego węgla. Można na niej prześledzić proces powstawania węgla, dowiedzieć się o jego właściwościach oraz zobaczyć jego różne rodzaje. Wśród eksponatów znajdują się m.in. autentyczne odciski paproci, skrzypów i widłaków sprzed 300 milionów lat, węgle oraz wiele minerałów. Kolejna sala dotyczy historii górnictwa. Można dowiedzieć się jak rozwijało się górnictwo w Nowej Rudzie oraz poznać bliżej górnicze tradycje, takie jak Barbórka czy Karczma Piwna. Wśród eksponatów znajdują się m.in. mundury, szpady, kordziki, laski, lampy, hełmy i kufle.

W trzeciej sali turyści dowiedzą się, dlaczego noworudzka kopalnia była jedną z najniebezpieczniejszych kopalń w Europie, na czym polegało zagrożenie związane z dwutlenkiem węgla i w jakich warunkach pracowali nasi górnicy. Na sali można zobaczyć różne rodzaje aparatów tlenowych oraz wiele górniczych sprzętów, np. metanomierze, zapalniki czy wykrywacze. Ostatnia sala to dyspozytornia, zwana "sercem kopalni". Oryginalny sprzęt pozwala poczuć się tak, jakbyśmy sami czuwali nad bezpieczeństwem górników pod ziemią. Po sprawdzeniu komunikatów i map turyści mogą udać się pod ziemię. W drodze do sztolni Lech można zobaczyć wieżę szybową o tej samej nazwie oraz wentylatory.

W samej kopalni turyści będą mogli poczuć się, jakby wkroczyli do wciąż działającego miejsca. Można samemu dotknąć, a nawet popracować górniczymi narzędziami. Pozostawione po górnikach sprzęty dalej działają.  Wielką atrakcją jest duch Skarbnik, który wciąż mieszka w kopalni i straszy oraz rozbawia turystów. Na koniec podróży wyjeżdża się z kopalni autentyczną, górniczą kolejką.  

Przeczytaj, gdzie w Kotlinie Kłodzkiej pojeździsz na nartach

Jakie zabytki zwiedzić w Kotlinie Kłodzkiej?

Jakiego odkrycia dokonano podczas remontu w Zamku Sarny?